anyabhilasita sunyam jnana-karmady anavrtam
anukulyena krsnanu silanam bhaktir uttama
Het ontwikkelen van activiteiten die uitsluitend voor het genoegen van Sri Krishna bedoeld zijn, of met andere woorden ononderbroken stroom van dienst aan Sri Krishna, verricht door alle inspanningen van lichaam, geest en spraak en door de expressie van verschillende geestelijke emoties (bhava’s), onverhuld door jnana (kennis gericht op verwerving van onpersoonlijke verlossing) en karma (op beloning gerichte activiteit) en verstoken van elk ander verlangen dan het streven Sri Krishna geluk te bezorgen, wordt uttamma-bhakti, zuivere toegewijde dienst, genoemd.
De kenmerken van uttama bhakti, zoals in het bovenstaande vers beschreven, zijn tweeerlei:
1 svarupa laksana (het intrinsieke kenmerk) en 2 tatastha lakshana (het uiterlijke kenmerk)
De svarupa laksana wordt in de tweede versregel beschreven – anukulyena krsnanusilanam bhaktir uttama: uttama-bhakti betreft het ontwikkelen van activiteiten ten gunste van Sri Krishna. Dat wordt de svarupa laksana van utamma bhakti genoemd, omdat we erdoor bekend worden gemaakt met de eigen aard of svarupa van bhakti.
De tatastha-laksana wordt in de eerste versregel beschreven- anayabhilasita-sunyam jnana-karmady anavrtam: uttama bhakti wordt niet verhuld door jnana en karma. Dat wordt de tatastha laksana genoemd omdat de kenmerken die geen deel van de aard van bhakti uitmaken erdoor gedefinieerd worden.
Drie vormen van bhakti
Er zijn drie vormen van bhakti: svarupa-siddha (inspanningen die zuiver van uttama bhakti aard zijn), sanga-siddha (inspanningen die de ontwikkeling van bhakti vergezellen of begunstigen maar zelf niet zuiver uit bhakti bestaan) en aropa-siddha (activiteiten die hoewel niet bestaand uit zuivere bhakti niettemin aan de Opperheer worden opgedragen).
Aropa-siddha-bhakti
Inspanningen indirect met de hoedanigheid bhakti bedacht
Inspanningen die van nature niet zuiver uit bhakti bestaan-dus niet uit anukulya-krsnanusilana– en waarbij de handelende persoon zijn handelingen en hun resultaten uit prive oogmerken aan de Heer opdraagt om Hem ermee te behagen, worden aropa-siddha-bhakti genoemd. Met andere woorden: omdat zijn activiteiten worden opgedragen (aropa) aan de Opperheer, wordt er bhakti aan toegeschreven (aropita)
Commentaar:
De bhakti vermengd met karma of verlangens naar stoffelijk genot wordt sakama bhakti of saguna-bhakti genoemd. Als er geen bhakti aan te pas komt kan karma niets opleveren. Hiervan op de hoogte, dragen velen hun plichtmatige activiteiten op aan het genoegen van de Heer, opdat Hij hun externe verlangen vervullen zal. De activiteiten van zulke mensen zijn geen svarupa siddha bhakti. Maar omdat ze de vruchten van hun handelen aan de Heer opdragen worden ze niettemin als een vorm van bhakti gezien. Hoewel ze hun activiteiten opdragen ter wille van het genoegen van de Heer, willen ze eigenlijk, door Hem aldus voldaan te stemmen, dat Hij hun externe verlangens vervult. In dat geval schrijven ze aan hun handelen een gevoel van bhakti toe. Daarom worden zulke inspanningen aropa-siddha-bhakti genoemd.
Sanga-siddha-bhakti
Inspanningen die het ontwikkelen van bhakti begeleiden of begunstigen
Er zijn andere inspanningen die hoewel ze niet zuiver bhakti zijn – anukulya-krsnanu-silana– zich een zekere gelijkenis met bhakti verwerven omdat bhakti ermee gepaard gaat. Een voorbeeld hiervan zijn de woorden van Sri Prabuddha Muni tot Maharaja Nimi in het Srimad Bhagvatam (11.3.23-25): “Men dient mededogen jegens anderen te ontwikkelen, vriendelijkheid, respect tegenover anderen, reinheid, zelftucht, verdraagzaamheid, zwijgzaamheid, de Veda’s te bestuderen, seksuele onthouding en geweldloosheid te betrachten. Men dient hitte en kou, geluk en verdriet als eender te beschouwen. Men dient de tegenwoordigheid van de Heer overal te bespeuren. Men dient op een afgelegen plek te wonen, de banden met zijn familie te slaken en tevreden te zijn met wat men vanzelf ontvangt.”
Hoewel de in dit vers beschreven gedragingen en praktijken van hen die de bhagavata-dharma betrachten niet van nature uit zuivere bhakti bestaan, gaat bhakti ermee gepaard. Daarom worden ze als metgezellen of parikara’s van bhakti beschouwd.
Svarupa-siddha-bhakti
Inspanningen die zuiver van uttama-bhakti-aard zijn
Alle gunstige inspanningen zoals sravana, kirtana, smarana, vandana etc. alsook de openbaring van de geestelijke emoties die zich vanaf het bhava-stadium voordoen, mits volkomen verstoken van alle verlangens buiten Sri Krisna om en vrij van de verhulling van jnana en karma, kent men als svarupa siddha bhakti. M.a.w.: alle inspanningen van lichaam, spraak en geest die verband houden met Sri Krsna en uitsluitend en rechtstreeks Zijn genoegen dienen zonder vermenging met iets anders, kent men als svarupa-siddha-bhakti.
Daarom wordt in de Raya Ramananda samvada, het gesprek van Sri Caitanya Mahaprabhu met Raya Ramananda, dat men aantreft in het Sri Caitanya-caritamrta, zowel aropa-siddha als sanga-siddha-bhakti als extern beschreven.
Bron: Sri Bhakti-rasamrta-sindhu-bindu